مرحوم استاد مشفق کاشانی یکی از شاعران برجسته و نوپرداز شعر پارسی است که به عنوان غزلسرایی ناب و البته برخوردار از نگاه متعهدانه به عرصه ادب یکی از نام های جاودان اقلیم سخن به شمار می رود.
به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری کاشان، عباس کی منش مشهور و ملقب به مشفق کاشانی از شاعران و سخنوران نامی و معاصر و جهره های ماندگار ادبی است که بیش از هفتاد سال از عمرِ تقریبأ نود سالۀ خود را به کوشش در راه اعتلای شعر و ادب و گسترش آموزه ها و اندیشه های دینی ، اخلاقی ، اجتماعی در قالب اشعاری نغز و نیکو گذراند. کوشش های او به ویژه در بالندگی و رشد اشعار آیینی و شعر انقلاب و پرورش شاعرانی متعهد و انقلابی و از این ها گذشته سلوک اخلاق مدارانه و منش والا ی او باعث شد که از سوی دوستان و شاگردان به عنوان پدر معنوی شعر انقلاب لقب گیرد.
این چهرۀ ماندگار و محبوب به سال 1304 خورشیدی در خانه ای مذهبی و هنر مند در محلۀ کلهر کاشان دیده به جهان گشود؛ او چنین توصیف در مورد خود را آغاز می کند: «پدرم هنرمند بود و روی فلزات حکاکی می کرد و مؤسس هیئتی بود به نام ابوالفضل کاشان»...اما مادرش که از قالیبافان زبر دست کاشان است و قالیچه هایش به سبب شهرت و مرغوبیت دست به دست می گردد، نخستین کسی است که طعم و لذت شعر و شاعری را به کام او می چشاند. او با اینکه سواد چندانی ندارد بیشتر اشعار حافظ را در حافظه دارد و با قرآن و حدیث نیز به خوبی اشناست.
پرورش در دامان چنین مادر و شنیدن نغمه های حافظانه از زبان او ، مشفق را بیشتر بادنیای شعر و ادب آشنا می کند. اما کشف استعداد شاعری و رشد و بالندگی آن مرهون یکی از معلمان خوب و دلسوز او به نام حسن فربدی نطنزی است. این معلم شعردوست او را با محافل ادبی کاشان به ویژه استاد حسین علی منشی ( از شاعران بنام کاشان) آشنا می کند و توفیق کسب نخستین تجربیات شعر و شاعری را برایش فراهم می آورد.
مشفق در سال 1318 به بیماری سخت و صعب العلاجی دچار می شود و پدر او با توسل به امام حسین (ع)شفای او را از خدا می گیرد.سپس به پاس این عنایت و لطف از فرزندش می خواهد برای امام حسین (ع) شعری بسراید.
در پی این حادثه و به دنبال رؤیای دیگری که برای مشفق رخ می دهد دوازده بند معروف محتشم کاشانی را تضمین می کند که موجب استقبال زیاد محافل ادبی و مذهبی کاشان و سایر شهرها قرار می گیرد و انتشارات اسلامیه آن را در ده هزار نسخه چاپ و منتشر کرده و آقا بزرگ تهرانی نیز نام او را در فهرست شاعران شیعی ثبت می کند
این اثر همان است که بعدها با خطاطی استاد عجلی و با عنوان« صلای غم» از سوی انتشارات وزارت ارشاد به چاپ می رسد.
آشنایی با حسین علی منشی و حضور در جلسات ادبی انجمن کلیم کاشانی و صباو مصاحبت با دوستان و شاعرانی چون سهراب سپهری ، عباس حدادی،رضا آل یاسین، مصطفی فیضی و...رفته رفته بر دانش و آگاهی او از فنون ورموز شاعری و در نتیجه بالندگی شعر او می افزاید.
در سال1333 مشفق به تهران منتقل می شود و ضمن کار در آموزش و پرورش با محافل ادبی بزرگ تهران همچون انجمن ایران و تهرا ن آشنا می شود و در جلسات شعر و نقد و بررسی آن ها شرکت می کند.
حضور در تهران ، توفیق درک محضر و همنشینی با بزرگانی چون محمد علی ناصح(مسؤول انجمن ایران)،امیری فیروز کوهی، رهی معیری،احمد سهیلی،ابوالقاسم حالت،اوستا،مظاهر مصفا ، ذکایی بیضایی(بنیان گذار انجمن تهران)، مرحوم خلیل الله خلیلی و...فراهم می آورد و براندوخته ها و تجربیات شاعرانه و تولیدات شعری او می افزایدتا جاییکه مورد تحسین و محبت و ارادت بعضی از این بزرگان و نام آوران شعر و ادب قرار می گیرد. اشعاری که در کتاب خلوت انس در مدح و ثنای مشفق سروده شده این ادعا را بیشتر تایید می کند.
مشفق همراه با فعالیت های علمی و ادبی، از تحصیلات دانشگاهی نیز غافل نمی ماند و در کنار خدمت در آموزش و پرورش آن را تا کسب درجه فوق لیسانس از دانشگاه تهران ادامه می دهد.
پس از انقلاب زمینه حضور و فعالیت مشفق در میدان های شعر و ادب بیشتر فراهم می گردد. او ضمن عضویت در شورای عالی شعر به تربیت و پرورش نسل جدیدی از شاعران مذهبی و انقلابی همت می گماردو داشته ها و دانسته های خویش را بی دریغدر محافل و مجالس ادبی به دوست داران شعر و ادب منتقل می کند.عضویت در انجمن شاعران ایران، انجمن قلم ایران،و شورای شعر بنیاد حفظ و آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و انتخاب او به عنوان چهرۀ ماندگار ادبی، از افتخارات دیگر این شاعر سخن سنج کاشانی است که در کارنامۀ ادبی هفتاد سالۀ خود ثبت کرده است.
آثار مشفق کاشانی
از این شاعر معاصر حدود بیست مجموعه به چاپ رسیده است. متأسفانه بعضی از این آثار نایاب است و امکان استفاده و سنجش آن برای محققین فراهم نیست.بعضی از این آثار نیزمجموعه ای از اشعار شاعران معاصر در موضوعات مختلف است که به کوشش این مؤلف صاحب ذوق جمع آوری و چاپ شده است. به هر حال آثار شناخته شده بدین شرح است:
1- صلای غم: همانطور که اشاره شد این کتاب تضمین دوازده بند محتشم کاشانی است که تا کنون چندین بار از سوی ناشرین مختلف و نخستین با ر در سال 1323به زیور طبع آراسته شده است.
2- مثنوی شباهنگ 1323، کتاب فروشی سعادت کاشان
3- خاطرات ، 1326 کتاب فروشی سعادت کاشان
4-سرود زندگی 1341 ، انتشارات زوار تهران
5-شراب آفتاب،1342 انتشارات زوار تهران
6- آذرخش ( گزینه اشعار) 1365 انتشارات کیهان
7-دیوان حاج سلیمان صباحی بیدگلی با همکاری شادروان حسین پرتو بیضایی 1338 انتشارات زوار
8- آیینه خیال 1372 انتشارات کیهان
9-خلوت انس 1368 انتشارات پاژنگ .
این مجموعه شرح حال و آثار و اخوانیات دهها شاعر نامدار معاصر است که غالبا زندگی شان نیز به قلم خود آنها نوشته شده است. در مقدمه نیز مختصری از زندگی مشفق آمده است.
10- مجموعه شعر شهادت 1367
11- مجموعه شعر بهار سرخ 1372
12-مجموعه شعر جنگ 1372
13- مجموعه شعر نقشبندان غزل ( شامل شعر شاعران معاصر) 1365 انتشارات 15 خرداد
14 مجموعه شعر کعبه خونین با همکاری محمد شاهرخی 1376 ( سروده های شاعران در بارۀ حادثه خونین مکه است)
15- آفتاب غزل: شامل غزلیاتی از شاعران معاصر
16- سیمای محمد(ص) در آیینۀ شعر فارسی با همکاری محمود شاهرخی
17 –سیمای علی (ع) در آیینه شعر فارسی با همکاری استاد شاهرخی
17-آیینۀ بردباری : مجموعه شعر شاعران در بارۀ امام حسن مجتبی(ع)
18- آیینه عفاف: مجموعه شعر شاعران در بارۀ حضرت معصومه (س)
19-شعر انقلاب، با همکاری مرحوم لاهوتی
20- به رنگ آینه(یادنامه استاد)
نگاهی به شعر مشفق
مشفق در انواع قالب های شعری از ترکیب بند گرفته تا مثنوی و غزل و قصیده و رباعی طبع خویش را آزموده و اشعاری نغز و ماندگار به یادگار گذاشته است. اما شهرت و علاقه او بیشتر در سرودن غزل های پرشور عاشقانه عارفنه است.
شعر او هر چند به شیوۀ سنتی سرایان سنتی و تقریبا ادامۀ سبک باز گشت ادبی است اما نازک خیالی ها و مضمون آفرینی های سبک هندی، شیوایی و فصاحت و سبک عراقی ،استواری و فخامت سبک خراسانی و نو اندیشی ها و نوآوری های زبانی و فکری معاصرین را نیز در خود دارد.بحث بیشتر در بارۀ ویزگی های شعر او در این گفتار نمی گنجد و فرصتی دیگر می طلبد.
در پایان از میان دههاو شاید صدها ستایش و تحسین در باره این شاعر کاشانی بخشی از سخنان شاعر توانا آقای محمد رضا سهرابی نژاد را نقل می کنیم:
«بدون اغراق ، قریب سی سال است که افتخار شاگردی مشفق را دارم. شاعری آزاده، غیرتمند، مردمی ، نوع دوست، فرهیخته،جوانمردو مهربان و دوست داشتنی که سنگ صبور بسیاری از شاعران درد مند بوده و هست و تا آنجا که مقدور بوده، گره گشای کارهای فرو بستۀ اهل شعر و ادب بوده است.».
* این گفتار با استفاده از مقدمه کتاب خلوت انس و مصاحبه مشفق کاشانی با سایتهای تبیان و دوستداران مشفق تهیه شده است.
